Vợ chồng tôi làm nông, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời, có mấy sào ruộng mà nuôi ba đứa con khôn lớn. Căn nhà cũ lụp xụp, mùa nắng thì nóng hầm hập, mùa mưa dột tong tong, bao năm cứ vá chỗ này thì thủng chỗ kia. Nhiều lúc nhìn sang hàng xóm nhà cửa cao tầng, lòng tôi cũng chạnh buồn, chỉ tiếc đời nghèo, đâu dám mơ.
Ai ngờ, chính con dâu lại làm điều không tưởng. Một hôm vợ chồng thằng út về, con dâu ngập ngừng bảo:
– Bố mẹ cứ để chúng con lo. Nhà này cũ quá rồi, tụi con sẽ xây cho bố mẹ căn nhà mới.
Tôi và bà nhà trố mắt nhìn nhau, mừng thì có mừng nhưng cũng lo. Tiền đâu mà tụi nhỏ kham nổi? Nhưng con dâu cười, nói gọn lỏn:
– Tiền tụi con để dành được ạ. Bố mẹ chỉ việc chọn mẫu nhà mình thích.
Và thế là, chưa đầy nửa năm sau, căn nhà hai tầng khang trang mọc lên sừng sững trên mảnh đất cũ. Gạch đỏ, cửa gỗ, mái ngói xanh. Nhìn mà cứ ngỡ mơ.
Ngày tân gia, bà con lối xóm đến chật kín sân. Vợ chồng tôi hạnh phúc đến rơi nước mắt. Cả đời lam lũ, nay cuối cùng cũng có ngày ngẩng mặt.
Đến giờ cúng gia tiên, mâm cỗ bày đủ cả, chỉ thiếu đĩa muối gạo. Con dâu liền nhờ tôi xuống bếp lấy.
Tôi lọ mọ mở tủ. Đúng lúc kéo ngăn, một tờ giấy A4 gấp tư rơi xuống chân. Tôi cúi nhặt, tiện tay mở ra xem. Chỉ thoáng vài dòng chữ, tim tôi bỗng sững lại, toàn thân như đông cứng.
“Hợp đồng vay vốn ngân hàng: 1,2 tỷ đồng. Người vay: Nguyễn Thị H. (tên con dâu). Tài sản thế chấp: sổ đỏ đất ruộng đứng tên bố mẹ chồng.”
Tôi choáng váng. Đầu óc ong ong. Vậy ra căn nhà này… không phải tiền dành dụm như con nói. Con dâu đã mang chính đất ruộng tổ tiên để lại của vợ chồng tôi đi thế chấp!
Mồ hôi vã ra ướt trán. Tôi run tay nhét vội tờ giấy vào túi áo, bước lên gian thờ, tim đập loạn. Cỗ bàn đã bày biện, khách khứa rộn ràng, con dâu tươi cười rót nước, con trai tôi thì vỗ vai bạn bè khoe “nhà vợ xây cho bố mẹ”.
Trong lòng tôi lại dấy lên mâu thuẫn: một bên là niềm hạnh phúc rạng rỡ ngày tân gia, một bên là sự thật phũ phàng vừa hé lộ.
Đêm hôm ấy, tôi không tài nào chợp mắt. Tôi đem chuyện nói với bà nhà. Bà ngồi lặng hồi lâu, rồi thở dài:
– Nó dám tự ý mang sổ đỏ đi vay à? Thế này thì mất đất mất ruộng như chơi…
Tôi gằn giọng:
– Nhưng nó đâu làm cho nó. Nó vay để xây cho chính vợ chồng mình ở.
Cả hai chúng tôi rơi vào im lặng. Nỗi lo cứ lởn vởn trong đầu. Nếu không trả được nợ, đất sẽ mất. Căn nhà mới to đẹp kia có khi lại trở thành cái giá quá đắt.
Sáng hôm sau, tôi gọi riêng con dâu ra hỏi. Nghe tôi nhắc đến tờ giấy, mặt con thoáng tái đi. Nhưng rồi nó cắn môi, nước mắt trào ra:
– Con xin lỗi bố mẹ. Con biết bố mẹ cả đời vất vả mà chưa được sống trong căn nhà tử tế. Con cũng biết vợ chồng con lương ba cọc ba đồng, chờ dành dụm thì biết đến bao giờ. Con mới liều vay ngân hàng. Con tính rồi, vợ chồng con sẽ nai lưng trả dần, bố mẹ đừng lo.
Tôi lặng người. Trái tim vừa nghẹn vừa nhói. Con dâu giấu giếm, nhưng cái giấu ấy… là vì thương.
Chuyện chẳng mấy chốc đến tai mấy người con khác. Anh chị trên thành phố lập tức gọi điện trách móc:
– Chú út với vợ dại lắm! Bố mẹ già rồi, cần gì nhà cao cửa rộng. Đem sổ đỏ đi thế chấp, lỡ một ngày mất hết thì sao?
Không khí trong nhà căng như dây đàn. Vợ tôi thì cứ ngồi thở dài. Còn tôi, đứng giữa hai luồng sóng: một bên là sự lo lắng của anh chị, một bên là tấm lòng của con dâu út.
Đêm đó, tôi gọi con trai và con dâu lại, nói chậm rãi:
– Bố mẹ quý tấm lòng các con. Nhưng đất ruộng là máu thịt tổ tiên để lại. Bố không muốn một ngày mất đi chỉ vì sự liều lĩnh. Nếu các con thực sự thương, thì ráng mà trả nợ cho gọn. Anh chị con biết chuyện rồi, họ trách cũng phải. Nhưng thôi, chuyện đã đến nước này, cả nhà phải cùng gánh, chứ không để hai đứa khổ một mình.
Con dâu tôi òa khóc, nắm chặt tay tôi.
Căn nhà mới từ đó không còn trọn vẹn niềm vui như ban đầu. Mỗi lần nhìn nó, tôi vừa hạnh phúc, vừa canh cánh lo lắng. Nhưng cũng từ biến cố ấy, anh em trong nhà gắn kết hơn. Các con lớn tự nguyện góp thêm tiền phụ trả lãi. Con trai út và con dâu làm việc quần quật, chẳng dám tiêu xài gì thêm.
Ba năm sau, khoản nợ cuối cùng cũng được tất toán. Ngày ngân hàng trả lại sổ đỏ, tôi run run cầm, nước mắt rơi lã chã.
Tôi quay sang con dâu, cười mà nghèn nghẹn:
– Con dại một lần mà nên chuyện lớn. Nhờ con, bố mẹ mới có được mái nhà này.
Con dâu cười trong nước mắt:
– Con chỉ mong bố mẹ được sống sung sướng chút thôi…
Giờ đây, căn nhà hai tầng ấy vẫn đứng vững giữa làng, sáng đèn mỗi tối. Người ngoài nhìn vào cứ khen bố mẹ có phúc, con dâu hiếu thảo. Còn tôi, mỗi lần nhớ đến tờ giấy A4 rơi ra hôm tân gia, vẫn còn rùng mình.
Vì đó không chỉ là bản hợp đồng vay nợ, mà là bản hợp đồng… thử thách lòng tin, sự yêu thương giữa các thành viên trong gia đình.
Và tôi hiểu, mái nhà khang trang nhất, không phải xây bằng gạch, mà bằng sự sẻ chia và bao dung của những người cùng chung huyết thống.
